Srpska pravoslavna crkva obeležava danas (zimski) Krstovdan – dan koji se slavi uoči Bogojavljenja, i prvi dan posle Božića kada pravoslavni poste.
Zimski Krstovdan slavi se uvek uoči Bogojavljenja i spada u nepokretne praznike.
U kalendaru SPC nije obeležen crvenim slovom, za razliku od Krstovdana koji se slavi 27. septembra, kao uspomena na pronalaženje Časnog Krsta, na kojem je na Golgoti razapet Hristos.
Prema predanju, prvi koji su primili hrišćansku veru i prve pouke nove vere pominju se kao katihumeni ili – oglašeni, dok je u srpskoj crkvi i narodu dan krštenja prvih hrišćana poznat kao – Zimski Krstovdan.
Praznik se vezuje za svetkovanje Bogojavljenja, praznika Krštenja Isusa Hrista, kao i za dan posvećen svetom Jovanu Krstitelju, koji ga je krstio u reci Jordanu.
Foto: vidovdan.orgPraznuju se, zapravo, dva događaja, u vezi s Časnim krstom – pronalazak Časnog krsta na Golgoti i povratak iz Persije u Jerusalim.
Bogojavljenje i Sveti Jovan-veliki praznici posle Krstovdana
Zimski Krstovdan prethodi sutrašnjem velikom prazniku Bogojavljenju i prekosutrašnjem Svetom Jovanu- Jovanjdanu koji su u crkvenom kalendaru upisani crvenim slovom.
Starokalendarske pravoslavne crkve današnji dan, 5 januar (18. januar po Gregorijanskom i Novojulijanskom kalendaru), nazivaju Krstovdanom (zimskim), koji zapravo nije praznik, već samo predstavlja navečerje Bogojavljenja.
Običaji
Prema narodnim običajima u nekim delovima Srbije na Krstovdan valja da se opere sav veš i očisti kuća. Na ovaj praznik pravoslavni vernici poste, i to strogo na hlebu i vodi, i tako čiste dušu i pripremaju se za ritual ispijanja Bogojavljenske vodice. U nekim krajevima postoji običaj da se uoči praznika krst stavi u vodu i unese u crkvu. Ako se krst smrzne, veruje se da će godina biti rodna i zdrava, a ako se ne smrzne biće oskudna i bolešljiva.
Ko se krstom krsti
Posti se strogo, prvi put posle Božića, jer je do ovog dana bilo razrešenje zbog velikog praznika. Zato je u srpskom narodu ostala izreka: Ko se krstom krsti, taj Krstovdan posti.
Po hroničarima, na Krstovdan su se jeli ostaci pasulja od Badnjeg dana i – spremane su pihtije. Ali kako je Krstovdan posni dan, to su ih jeli sutradan, na Bogojavljenje.
Prema predanju, u Bogojavljenskoj noći otvara se nebo i veruje se da se svaka želja može ispuniti.
Tačno u ponoć treba pogledati u nebo i zamisliti želju.
