Minula 2018. godina u Srbiji bila je, ne samo najtoplija godina u istoriji meteoroloških merenja, već je osvojila i prvo mesto za najtoplije proleće, najtopliji april i najtoplije leto prema minimalnim temperaturama, pokazuju podaci Republičkog hidrometeorološkog zavoda (RHMZ).
Iako je leto bilo kišno i nije bilo vrelo kao što smo navikli prethodnih godina, setimo se da su oktobar, pa čak i novembar bili nesvakidašnje topli za to doba godine.
Čak i sam Republički hidrometeorološki zavod (RHMZ) 2018. godinu smatra „godinom klimatskih rekorda“ u Srbiji, što se i navodi u najnovijem biltenu. Na istom mestu mogu se naći i drugi statistički podaci o broju ledenih talasa, sunčanih sati, količini padavina.
– Na teritoriji Srbije, 2018. godina, srednjom temperaturom vazduha od 12 stepeni Celzijusa je najtoplija u periodu od 1951. godine do danas, a u Beogradu sa 14,4 C je najtoplija od početka rada meteorološke stanice (1888. godine) – navodi se u izveštaju RHMZ-a.
Dvanaest od 15 najtoplijih godina u Srbiji je registrovano nakon 2000. godine, u Beogradu 13 najtoplijih godina, a celokupno merenje vršeno je u mnogo širem vremenskom periodu: od 1951. do 2018. godine.
Kada se statistika obračunava ne na osnovu srednjih, već srednjih minimalnih i srednjih maksimalnih temperatura, 2018. je druga najtoplija. Najtoplija godina prema minimalnoj temperaturi vazduha je 2014. godina, dok je prema maksimalnoj to bila 2000.
Najviša dnevna temperatura u 2018. izmerena je 12. juna u Kraljevu i iznosila je 35,4 stepena, piše u biltenu.
Tropski dani
Tropski dan je po definiciji dan sa maksimalnom dnevnom temperaturom vazduha 30 stepeni i toplije, a takvih je u Beogradu tokom prošle godine bilo 49, što je za 12 više od prosečnog broja. Ipak, pobedu nosi Negotin, sa 70 tropskih dana, odnosno 26 više u odnosu na prosek.
I broj tropskih noći (minimalna temperatura 20 i više stepeni) zabeležio je RHMZ. Čak 42 tropske noći zabeleženo je u Beogradu tokom ovog leta, a to je za 25 više od proseka.
Ledeni dani
Zima na prelazu između 2017. i 2018. godine okarakterisna je kao 12. najtoplija zima u Srbiji, a na lokalnom nivou i toplija: u Loznici i Bačkom Karlovcu rangira se kao sedma.
Ledeni dani su oni u kojima maksimalna temperatura ne prelazi nula stepeni, i najviše ih je bilo na Kopaoniku (64) i u Sjenici (22). Na Paliću je izmereno njih 17, a u Loznici sedam.
Cela planeta je sve toplija
Ali šta mam sve ove brojke i statistike zapravo govore?
Na pitanje da li su klimatske promene uzrok toga da 2018. godina ponese titulu najtoplije, iz RHMZ-a nisu mogli da preciziraju tako nešto na uzorku podataka jedne godine. Međutim, ono što su mogli da nam kažu jeste da klimatske promene govore da su klimatski ekstremi sve češći, te da je 2018. jedna od godina kada se to uočava.
S druge strane, profesor na Institutu za meteorologiju Fizičkog fakulteta u Beogradu Vladimir Đurđević smatra da su klimatske promene apsolutni uzrok ovakvih rezultata, te da drugi uzrok i ne postoji. On kaže da je cela planeta toplija nego što bi trebalo da bude, pa tako i Srbija.
Svedoci smo sve više ekstrema visokih temperatura, a sve manje negativnih temperaturnih ekstrema, kaže on.
– Leto 2018. je bilo toplije od proseka, ali nije bilo toliko koliko su ljudi navikli. Ekstremne padavine bile su česta pojava – kaže Đurđević, i dodaje da su te padavine bile uzrokovane toplom atmosferom u kojoj ima više pare. Sve to i jeste posledica klimatskih promena, ističe stručnjak.
Kao glavnu klimatsku anomaliju tokom 2018. godine, naš sagovornik ističe veoma topao april, tokom kog je prosečna temperatura bila viša za čak 5,9 stepeni.
– Ljudi vole da je tokom proleća toplije, pa nisu to doživeli kao neprijatnost. Ipak, ta anomalija je slika onog što možemo da očekujemo u budućnosti.
Da se to povećanje prosečne temperature od 5,9 stepeni ispoljilo tokom leta, bilo bi mnogo osetnije koliki je to zapravo ekstrem, i imali bismo vrelinu kakvu su letos preživeli Portugalci i Španci.
– Niko ne garantuje da se za godinu, dve, tri, taj ekstrem neće ispoljiti tokom leta. Imali smo sreće što se ovaj put to desilo na proleće – zaključuje Vladimir Đurđević.
Kritičan je i samo jedan stepen
Globalna prosečna temperatura trenutno iznosi jedan stepen više nego što bi trebalo, i iako se to čini kao beznačajna brojka, ona izuzetno utiče na stanje klimatskog sistema.
Đurđević kaže da ćemo u narednih 30 godina biti svedoci otopljenja za još jedan stepen, a u narednih deset godina svedoci novih klimatskih rekorda.
Rekordi
* 2018. godina je najtoplija u istoriji meteoroloških merenja u Srbiji;
* Januar – drugi najtopliji u Somboru i Banatskom Karlovcu, peti najtopliji u Srbiji;
* April – najtopliji u Srbiji. Temperatura vazduha je na mesečnom nivou u proseku bila za dva stepena viša u odnosu na prethodni najtopliji april (2000. godine);
* Maj – najtopliji u Beogradu, Valjevu i Sremskoj Mitrovici, treći najtopliji u Srbiji;
* Avgust – treći najtopliji na Paliću, a četvrti u Banatskom Karlovcu;
* Oktobar – drugi najtopliji u Novom Sadu, Kikindi, Zrenjaninu, Somboru i na Paliću, treći najtopliji u Srbiji;
* Proleće – najtoplije u Srbiji, sa srednjom temperaturom vazduha u proseku višom za 1ºC, u odnosu na prethodno najtoplije proleće 2007. godine;
* Leto – najtoplije u Srbiji prema minimalnoj temperaturi vazduha;
* Jesen – druga najtoplija u Kikindi i na Paliću, a u Beogradu treća najtoplija.
BLIC
